Η εκρηκτική περίοδος της εφηβείας και οι αλλαγές στη συμπεριφορά των εφήβων που σηματοδοτούν την ανάγκη ιατρικής εκτίμησης

Οι έφηβοι βρίσκονται σε ένα στάδιο συνεχών σωματικών και ψυχικών αλλαγών, ακολουθώντας το δύσκολο δρόμο της μετάβασης από την παιδική ηλικία στην ενήλικο ζωή. Βιώνουν καθημερινά διάφορες δυσκολίες στο σπίτι, στο σχολείο αλλά και στις σχέσεις με τους συνομηλίκους τους.

Το οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον παίζει το σημαντικότερο ρόλο για την υγεία, την ομαλή συναισθηματική και ψυχοκοινωνική ανάπτυξη των εφήβων. Η τάση ανεξαρτησίας, η αμφισβήτηση κάθε μορφής εξουσίας, κυρίως της γονικής, η περιέργεια, ο πειραματισμός και η ριψοκίνδυνη συμπεριφορά των εφήβων φέρνουν συχνά σε αμηχανία τους γονείς και τους δασκάλους τους.

Οι γονείς εστιάζουν κυρίως στις σχολικές επιδόσεις, τον επαγγελματικό προσανατολισμό και την κάλυψη εξωσχολικών δραστηριοτήτων, ασκώντας πίεση στους εφήβους με αποτέλεσμα συχνά τις συγκρούσεις και τη δυσαρμονία στις μεταξύ τους σχέσεις. Το σχολικό περιβάλλον βοηθάει στην κοινωνικοποίηση των εφήβων και την ένταξη τους σε ομάδες αλλά πολύ συχνά αποτελεί τον χώρο εκδήλωσης διαταραχών της συμπεριφοράς όπως επιθετικότητα, προβλήματα πειθαρχίας, παρενόχληση από συνομηλίκους (bulling), παραβατικότητα. Ακόμη, η αύξηση των σχολικών απαιτήσεων, οι εξετάσεις και ο περιορισμός του ελεύθερου χρόνου διευκολύνουν την ανάδυση συναισθηματικών δυσκολιών όπως το άγχος, ο θυμός, η χαμηλή αυτοεκτίμηση. Επιπλέον, η υπερβολική ενασχόληση των εφήβων με τα ηλεκτρονικά μέσα και κυρίως το διαδίκτυο, οδηγεί σε μείωση του χρόνου που διαθέτουν για τα μαθήματά τους, τις κοινωνικές επαφές, τη φυσική δραστηριότητα ακόμη και τον ύπνο τους.

Ποια είναι όμως τα ανησυχητικά σημεία που πρέπει να θορυβήσουν τους γονείς ώστε να αναζητήσουν έγκαιρα ιατρική εκτίμηση και καθοδήγηση;

Οι απότομες μεταβολές του βάρους σώματος, οι διαταραχές του ύπνου (αϋπνία ή υπερβολικός ύπνος), η πτώση της σχολικής επίδοσης, η τάση για κοινωνική απομόνωση (έλλειψη φίλων ή φλερτ) και η αδιαφορία για την προσωπική εμφάνιση και καθαριότητα είναι τα σημαντικότερα σημεία που πρέπει να κινητοποιήσουν τους γονείς ώστε να απευθυνθούν έγκαιρα στον ειδικό, να προλάβουν δυσάρεστες καταστάσεις και να βοηθήσουν ουσιαστικά τα παιδιά τους.

Οι νέοι είναι η μόνη ελπίδα μας για το μέλλον. Στόχος μας είναι να εξασφαλίσουμε την υγεία καθώς και την ομαλή σωματική και ψυχοκοινωνική τους ανάπτυξη. Η επίτευξη του στόχου αυτού αποτελεί τη σημαντικότερη επένδυσή μας για το μέλλον.

Ελισάβετ Ανδρή

Παιδίατρος- Εφηβικής Ιατρικής

Διδάκτωρ Ιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών

Επιστημονική Υπεύθυνη του Τμήματος Εφηβικής Ιατρικής του Παιδιατρικού Κέντρου Αθηνών