Γιατί οι περισσότερες δίαιτες αποτυγχάνουν; Γιατί ακόμα κι αυτοί που
καταφέρνουν να χάσουν βάρος, επαναπροσλαμβάνουν περίπου το 1/3 αυτού που
έχασαν μέσα στον επόμενο χρόνο και τα υπόλοιπα, στα επόμενα 3-5 χρόνια;
Τι διαφορετικό κάνουν αυτοί (οι λίγοι) που διατηρούν τα κιλά τους
σχεδόν για πάντα;
Το γεγονός ότι δεν υπάρχει σαφής απάντηση σε αυτά τα ερωτήματα δίνει
χώρο στην βιομηχανία αδυνατίσματος να θησαυρίζει. Θαυματουργά χάπια
υποσχόμενα γρήγορη απώλεια βάρους προβάλλουν ξανά στα διαφημιστικά
παράθυρα, τα «αδυνατιστήρια» άρχισαν και πάλι σιγά σιγά να εμφανίζονται
διατείνοντας ταχύτατη και χωρίς κόπο σιλουέτα μοντέλου, ενώ οι «μαγικές»
ζώνες, σκουλαρίκια οι πάτοι παπουτσιών πουλάνε ως απαραίτητα αξεσουάρ
που συμβάλλουν στον εύκολο αδυνάτισμα. Ακόμα όμως και στο χώρο των
διαιτών, ο καταναλωτής εύλογα μπερδεύεται, καθώς τα σύγχρονα media στην
προσπάθεια προσέλκυσης κοινού, χρησιμοποιούν τίτλους που μαγνητίζουν
μεν, ξεπερνώντας ωστόσο κάθε όριο επιστημονικής συνέπειας δε.
Και εκεί λοιπόν που αρχίζουμε, ως ώριμα σκεπτόμενοι άνθρωποι, να
αντιλαμβανόμαστε την «καφενειακή αμετροέπεια» των ισχυρισμών αυτών,
έρχεται η σκληρή πραγματικότητα για να μας προσγειώσει. Πράγματι,
συνειδητοποιούμε ότι για να απαλλαγούμε από τα περιττά μας κιλά δεν
χρειάζεται να κάνουμε κάτι από τα αξιοθαύμαστα εφευρετικά μαντζούνια που
διαφημίζουν την εύκολη και γρήγορη απώλεια βάρους. Αρκεί να τρώμε
λιγότερο και να κινούμαστε περισσότερο. Έρχεται λοιπόν ο βραδινός
μπουφές στο γεύμα που μας κάλεσαν να μας προσγειώσει. Ενώ λοιπόν
προσερχόμαστε με κάθε καλή διάθεση να ακολουθήσουμε τις συμβουλές του
διαιτολόγου μας, γεμίζοντας το πιάτο μας μόνο μια φορά, βάζοντας σαλάτα
και προσεκτικά από όλα τα εδέσματα, το τέλος της βραδιάς μας βρίσκει
ξαπλωμένους σε ένα καναπέ, χαϊδεύοντας την κοιλιά μας, αδύνατους να
σηκωθούμε και υποσχόμενοι ότι ποτέ δεν θα ξανασυμβεί αυτό. Αν θεωρείται
ότι ο σκέψεις αυτές προέρχονται από άτομα με ανίσχυρη προσωπικότητα,
κάνετε μεγάλο λάθος. Προέρχονται κι από ανθρώπους που έχουν πετύχει
πολλά τόσο στην επαγγελματική καριέρα, όσο και στην κοινωνική τους ζωή.
Γιατί όμως δεν μπορούμε να αντισταθούμε, γιατί δεν μπορούμε να
αδυνατίσουμε; Αν δεν συνειδητοποιήσουμε ότι το σώμα μας είναι
σχεδιασμένο να παίρνει βάρος, ποτέ δεν θα αντιμετωπίσουμε την παχυσαρκία
ουσιαστικά. Πράγματι για εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια ο άνθρωπος ως
κυνηγός, όταν έβρισκε πλεόνασμα τροφής το κατανάλωνε γιατί δεν ήξερε
πόσο θα διαρκέσει το διάστημα ασιτίας του, το διάστημα δηλαδή μέχρι το
επόμενο επιτυχημένο κυνήγι του. Το να φάει ότι έβρισκε μπροστά του
λοιπόν, ήταν ουσιαστικά συνυφασμένο με την επιβίωση του. Σύμφωνα με μια
ενδιαφέρουσα θεωρία, αυτό έχει γραφτεί στα γονίδια μας και μας συνοδεύει
μέχρι και σήμερα. Όμως, στις μέρες μας, η πρόσληψη τροφής φυσικά δεν
είναι συνυφασμένη με την επιβίωση μας, μάλλον το αντίθετο. Η τροφή
σήμερα είναι σε αφθονία, βρίσκεται παντού μπροστά μας και η έκφραση του
γονιδίου για πρόσληψη τροφής όπου τη βρίσκουμε, μας οδηγεί στην
υπερφαγία και στην επακόλουθη αύξηση βάρους.
Παράλληλα το σώμα μας είναι σχεδιασμένο όχι μόνο να προσλαμβάνει τροφή
όποτε τη βρίσκει, ώστε να καταφέρνει να επιβιώνει, αλλά και να την
αποθηκεύει με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο ώστε να τη επαναδιαθέσει
όποτε αυτό χρειαστεί (μεγάλες περίοδοι ασιτίας). Ο πιο αποτελεσματικός
και λιγότερο ενεργειακά κοστοβόρος για το σώμα μας τρόπος είναι η
λιποαποθήκευση. Έτσι, το σώμα μας δεν είναι σχεδιασμένο να αποθηκεύει
την περίσσεια ενέργειας σε πρωτεΐνη (πχ μυς) γιατί πρωταρχικός του
σκοπός είναι η επιβίωση κι όχι η ενδυνάμωση, ούτε σε υδατάνθρακες που οι
αποθήκες τους είναι περιορισμένες, αλλά σε λίπος. Αυτό το παρατηρούμε
και σήμερα. Ακόμα κι όταν χάνουμε βάρους, αυτό προέρχεται τόσο από
λίπος, όσο κι από πρωτεΐνη. Όταν όμως επαναπροσλαμβάνουμε βάρους, αυτό
αποθηκεύεται σχεδόν αποκλειστικά σε λίπος.
Το ίδιο συμβαίνει και με την άσκηση. Για εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια ό
άνθρωπος κινούταν μόνο όταν υπήρχε ανάγκη, για να κυνηγήσει. Όταν δεν
χρειαζόταν να το κάνει αυτό ξεκουραζόταν. Οι καλύτεροι κυνηγοί ήταν
αυτοί που είχαν μεγαλύτερη μυϊκή μάζα καθώς αυτό τους εξασφάλιζε δύναμη
και σβελτάδα. Όσο πιο γυμνασμένος ήταν κάποιος τόσο λιγότερη ενέργεια
έπρεπε να δαπανήσει ώστε να κινηθεί και να κυνηγήσει. Η δημιουργία
μυϊκής μάζας λοιπόν, δεν ήταν τίποτε άλλο από μια προσαρμογή ώστε αυτό
που κάνουμε να το κάνουμε με το μικρότερο δυνατό κόστος. Αυτό συμβαίνει
και σήμερα όταν γυμναζόμαστε. Οι ποδηλάτες για παράδειγμα έχουν πολύ
γυμνασμένους τετρακεφάλους στα πόδια, που ουσιαστικά είναι μια
προσαρμογή ώστε να κάνουν το άθλημα τους πιο εύκολα. Ο άνθρωπος λοιπόν
είναι σχεδιασμένος όχι μόνο για να επιβιώνει, αλλά και το επιβιώνει με
το λιγότερο δυνατό κόστος.
Κάποτε ο άνθρωπος κυνηγούσε την τροφή του, σήμερα η τροφή κυνηγά τον
άνθρωπο. Στη σημερινή εποχή τα πάντα τα βρίσκουμε έτοιμα, δεν χρειάζεται
να προσπαθήσουμε για να βρούμε την τροφή μας. Οι εποχές έχουν αλλάξει
πολύ γρήγορα, αλλά δυστυχώς τα γονίδια μας όχι. Η τάση να τρώμε όταν
βρίσκουμε φαγητό, πιθανώς να είναι γραμμένο σε αυτά κι αυτό θα πάρει
πολλές γενιές ακόμα για να αλλάξει. Αν θεωρήσουμε ότι το πρώτο βήμα για
να αντιμετωπίσουμε ένα πρόβλημα είναι να το αναγνωρίσουμε, τότε ας είναι
αυτό : «είμαστε σχεδιασμένοι για να παίρνουμε βάρος» γιατί αυτό είναι
συνυφασμένο με την επιβίωση μας με το μικρότερο δυνατό κόστος. Όσο πιο
γρήγορα το συνειδητοποιήσουμε κι όσο πιο γρήγορα προσαρμοστούμε τόσο
μεγαλύτερες οι πιθανότητες μας να επιβιώσουμε.
Μερικές βασικές αρχές που θα μας βοηθήσουν :
1. Απέφευγε τις αυστηρές δίαιτες.
2.Βάλε την άσκηση συστηματικά στη ζωή σου.
3. Τρώγε συνειδητοποιημένα.
4. Απέφευγε την συχνή αυξομείωση βάρους.
5. Μείωσε τα λιπαρά, τη ζάχαρη και τα επεξεργασμένα τρόφιμα.
Δρ. Αναστάσιος Παπαλαζάρου
Διαιτολόγος – Διατροφολόγος
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου