Πρώιμη έναρξη εφηβείας και πότε να ανησυχούμε

Η ήβη ή εφηβεία είναι το στάδιο εκείνο της ανάπτυξης του ανθρώπου κατά το οποίο το ανώριμο σεξουαλικά παιδί μεταμορφώνεται σε ώριμο και ικανό για αναπαραγωγή ενήλικα. Χαρακτηριστικά αυτού του σταδίου, είναι η εμφάνιση των δευτερευόντων χαρακτηριστικών του φύλου και η επιτάχυνση της σωματικής αύξησης.

Στα κορίτσια, το πρώτο σημείο της ήβης είναι το «μπουμπούκιασμα» του στήθους ή η τρίχωση του εφηβαίου. Η εμμηναρχή (έμμηνος ρύση) εμφανίζεται αργά, περίπου 2 χρόνια μετά την έναρξη διόγκωσης του στήθους.

Στα αγόρια , το πρώτο σημείο έναρξης της εφηβείας , είναι αύξηση του μεγέθους των όρχεων, η ελαφρά χρώση (περισσότερο σκουρόχρωμο) και ρυτίδωση του όσχεου. Ταυτόχρονα ή λίγο αργότερα εμφανίζονται λίγες, αραιές σκούρες τρίχες και περίπου ένα χρόνο μετά ακολουθεί η αύξηση του μεγέθους του πέους. Η τρίχωση στις μασχάλες εμφανίζεται συνήθως αργά και σχεδόν τελευταία. Η έντονη εφίδρωση στις μασχάλες είναι επίσης ένα ακόμη σημάδι της εφηβείας .

Στο 97% των αγοριών η εφηβεία εμφανίζεται μεταξύ 9 και 14 χρόνων και στα κορίτσια 1 χρόνο ενωρίτερα , μεταξύ 8 και 13 ετών .
Υπάρχει όμως περίπτωση να ξεκινήσουν όλα τα παραπάνω νωρίτερα, οπότε μιλάμε για πρώιμη ήβη, δηλαδή πριν τα 8 έτη στα κορίτσια και πριν τα 9 στα αγόρια.

Μάλιστα, υπάρχουν αρκετά σπάνιες περιπτώσεις που αυτό μπορεί να συμβεί και αρκετά νωρίτερα ακόμη και στη νηπιακή ηλικία!
Η πρώιμη ήβη είναι μια κατάσταση που μπορεί να οφείλεται σε διάφορα αίτια όπως η ορμονική δυσλειτουργία, παθήσεις του κεντρικού νευρικού συστήματος όπως όγκοι, ακτινοβολίες , τραυματισμοί , φλεγμονές, σύνδρομα , ή και να αποτελεί φυσιολογική απόκλιση της εφηβείας που άπλα έχει ξεκινήσει νωρίτερα από το συνήθη χρόνο .

Η πραγματική , «παθολογική» πρώιμη ήβη είναι συχνότερη στα κορίτσια από τα αγόρια. Χαρακτηριστικό της πρώιμης ήβης, σε σχέση με τη σωματική ανάπτυξη , είναι ότι τα κορίτσια στην περίοδο της προεφηβείας, έχουν ιδιαίτερα ταχεία ανάπτυξη και αύξηση στο ύψος, σε σχέση με το μέσο όρο της ηλικίας τους. Με την εμφάνιση των σημείων της εφηβείας , ανακόπτεται αυτός ο ρυθμός και τελικά τα κορίτσια μένουν στάσιμα και στο τέλος υστερούν στο ύψος σε σχέση με το μέσο όρο ή το αρχικά προσδοκώμενο ύψος.

Ο Παιδίατρος στους τακτικούς ελέγχους της ανάπτυξης του παιδιού , εντοπίζει τα ύποπτα σημεία μιας πιθανής πρώιμης ήβης και παραπέμπει συνήθως το παιδί σε Παιδοενδοκρινολόγο ο οποίος με εργαστηριακό έλεγχο, θα διερευνήσει τα αίτια της και θα υποδείξει την αντιμετώπιση της.
Γι αυτό, είναι σημαντικό, οι γονείς, να τηρούν τη συχνότητα των τακτικών επισκέψεων, τουλάχιστον δυο φορές το χρόνο στον Παιδίατρο, καθώς μεγαλώνοντας τα παιδιά, η επισκεψιμότητα στον Παιδίατρο μειώνεται, και χάνεται έτσι πολύτιμος χρόνος.

Η αντιμετώπιση διαφέρει, ανάλογα με την αιτία. Όταν υπάρχει ορμονική δυσλειτουργία είναι πιθανό το παιδί να πρέπει να μπει σε ορμονική θεραπεία για μακρύ χρονικό διάστημα.

Συμπερασματικά θα λέγαμε ότι η πρώιμη ήβη είναι μια αντιμετωπίσιμη κατάσταση, με την προϋπόθεση της έγκαιρης και τακτικής ιατρικής παρακολούθησης.

Άννα Παρδάλη
Παιδίατρος