Και ποιος δεν έχει τραγουδήσει το "ήταν ένα μικρό καράβι"! Πόσοι όμως έχουν σκεφτεί, τι σχέση μπορεί να έχει ο στίχος "να δούμε ποιος, ποιος, ποιος θα φαγωθεί" με ένα παιδικό τραγούδι;
Το "Ήταν ένα μικρό καράβι" (στα Γαλλικά: Il était un petit navire) είναι ένα παραδοσιακό γαλλικό ναυτικό τραγούδι. Εικάζεται ότι το γαλλικό πρωτότυπο αναφέρεται στο ναυάγιο της γαλλικής φρεγάτας Μέδουσα.
Η ελληνική έκδοση, διηγείται την ιστορία ενός μικρού καραβιού που ταξίδευε για καιρό στη Μεσόγειο και τα τρόφιμα είχαν τελειώσει. Τότε οι ναύτες αποφάσισαν με κλήρο να φάνε κάποιον (το μικρότερο συνήθως) από το πλήρωμα.
Στην γαλλική έκδοση, η εξιστόρηση συνεχίζεται. Οι υπόλοιποι ναύτες συζητούν για το πώς θα μαγειρέψουν τον μικρό και τι σος θα χρησιμοποιήσουν. Εκείνος, προσευχόμενος στην Παναγία, σώζεται.
Το ναυάγιο του Μέδουσα
Το 1816 η γαλλική κυβέρνηση αποφάσισε να στείλει ένα μικρό στόλο, αποτελούμενο από 4 πλοία, στη Σενεγάλη. Ανάμεσα στα πλοία ήταν και η φρεγάτα Medusa ("Μέδουσα"), το οποίο μετέφερε τους επιβάτες, συνολικά 400 άτομα μαζί με τα 160 μέλη του πληρώματος.
Στις 17 Ιουνίου ο στολίσκος απέπλευσε από το Ροσφόρ με προορισμό το Πορ-Λουί της Σενεγάλης. Σε μια προσπάθεια να υπερφαλαγγίσει χρονικά τα άλλα σκάφη του στολίσκου, το "Μέδουσα", λόγω κακής πλοήγησης, βρέθηκε περίπου 100 μίλια εκτός πορείας με συνέπεια στις 2 Ιουλίου να προσαράξει στη δυτική ακτή της Αφρικής, κοντά στη σημερινή Μαυριτανία.
Όλες οι προσπάθειες αποκόλλησης του σκάφους απέβησαν άκαρπες και αποφασίστηκε η εγκατάλειψή του με τις σωσίβιες λέμβους. Ο αριθμός όμως και το μέγεθός τους δεν έφτανε για τους επιβαίνοντες. Αποφασίστηκε τότε η κατασκευή μιας σχεδίας, την οποία θα ρυμουλκούσαν οι λέμβοι στην ακτή. Η σχεδία κατασκευάστηκε, επιβιβάστηκαν πάνω της περίπου 150 άτομα, αλλά όταν έπεσε στο νερό όλα τα σχοινιά πρόσδεσής της κόπηκαν μυστηριωδώς -αν και κάποιοι λένε ότι τα έκοψε ο ίδιος ο καπετάνιος του Μέδουσα.
Τα 150 άτομα που ήταν πάνω στη σχεδία διέθεταν ελάχιστα τρόφιμα και νερό. Μερικοί παρασύρθηκαν από τα κύματα κατά τη διάρκεια καταιγίδων, άλλοι πέθαναν κατά τη διάρκεια μιας βίαιης εξέγερσης, ενώ από την τρίτη ημέρα άρχισαν να παρατηρούνται φαινόμενα κανιβαλισμού. Την έκτη ημέρα οι τραυματίες και οι άρρωστοι ρίχτηκαν στη θάλασσα για να εξοικονομηθούν τα ελάχιστα εφόδια που απέμεναν. Η σχεδία παρασύρθηκε από τα ρεύματα και εξακολούθησε να πλέει για μια ακόμη εβδομάδα (συνολικά 13 μέρες), πριν βρεθεί κατά τύχη και περισυλλεγεί από το πλοίο Argus.
Το ναυάγιο ξεπέρασε τα όρια μιας καταστροφής λόγω των φαινομένων κτηνωδίας και κανιβαλισμού που έλαβαν χώρα μεταξύ των επιβαινόντων. Από τους 150 περίπου επιβαίνοντες περισυνελέγησαν ζωντανοί μόνον δέκα.
Τα όσα συνέβησαν αυτές τις 13 φρικτές ημέρες πάνω στη σχεδία έγιναν γνωστά και προκάλεσαν αποστροφή στη γαλλική κοινωνία. Το καθεστώς του Λουδοβίκου του ΧVIII (ο Ναπολέων είχε ηττηθεί ένα χρόνο πριν στο Βατερλώ) δέχτηκε σκληρή κριτική και αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να ληφθούν αυστηρότερα μέτρα τόσο για το ποιος θα μπορούσε να γίνει καπετάνιος σε ένα πλοίο, όσο και σε ότι αφορά την ασφάλεια του πλοίου και κυρίως τις σωσίβιες λέμβους.
Το φρικτό ναυάγιο όμως ενέπνευσε πολλούς καλλιτέχνες. Εκτός από το γνωστό παιδικό τραγουδάκι, δημιουργήθηκαν πίνακες ζωγραφικής αλλά και βιβλία που στήριζαν την υπόθεσή τους στο συγκεκριμένο ναυάγιο!
Ο πλέον φημισμένος από τους πίνακες, είναι αυτός του σπουδαίου ζωγράφου Τεοντόρ Ζερικό ο οποίος ονόμασε το έργο του «Σχεδία της Μέδουσας». Ο Ζερικό μελέτησε σε βάθος την υπόθεση του ναυαγίου. Για να έχει ολοκληρωμένη και κυρίως προσωπική άποψη για τα όσα συνέβησαν πάνω στη σχεδία, επισκέφθηκε κάποιους από τους επιζώντες στο νοσοκομείο, ενώ δεν δίστασε να δει από κοντά κάποια από τα πτώματα στο νεκροτομείο.
Ο Ζερικό αφού συγκέντρωσε όσα στοιχεία ήθελε, κλείστηκε για οκτώ ολόκληρους μήνες στο εργαστήριό του για να ολοκληρώσει τον πίνακα που έχει διαστάσεις 4,19 Χ 7,16! Ο Ζερικό πέθανε 5 χρόνια μετά και μέχρι τότε δεν είχε καταφέρει να πουλήσει τον εκπληκτικό πίνακά του ο οποίος κάποια στιγμή πέρασε στα χέρια ιδιωτών. Αργότερα τον πίνακα αγόρασε η γαλλική κυβέρνηση και έκτοτε αποτελεί ένα από τα πιο διάσημα εκθέματα του Λούβρου, στην αίθουσα 61 της πτέρυγας Sully…
Παράλληλα, η ιστορία της Μέδουσας έγινε έμπνευση για να γραφτούν βιβλία, όπως το «Οι περιπέτειες του Αρθουρ Γκόρντον Πιμ από το Ναντάκετ» του Έντγκαρ Άλαν Πόε, που λαμβάνει χώρα πάνω στο φαλαινοθηρικό πλοίο «Γράμπος» ή στο μυθιστόρημα «Η σφίγγα των πάγων» του Ιουλίου Βερν, το οποίο γράφτηκε ως συνέχεια του βιβλίου του Πόε.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου